مادهء 38. ثبت‌نام دانش‌آموزان پسری که به سن مشمولیت مقرر در قانون خدمت وظیفه‌ی عمومی می‌رسند، تابع مقررات و شیوه نامه‌هایی است که با هماهنگی نظام وظیفه از طریق وزارت آموزش و پرورش ابلاغ می‌شود.

مادهء 39. غیبت غیرموجه سه ماه متوالی و بیش‌تر دانش‌آموزان مشمول از نظر مقررات نظام وظیفه ترک تحصیل تلقی می‌شود.

تبصره. وقفه‌ی تحصیلی و غیبت موجه ترک تحصیل محسوب نمی‌شود.

مادهء 40. حداکثر تعداد سال‌های مردودی مجاز در هر پایه‌ی تحصیلی در دوره‌های ابتدایی و راهنمایی تحصیلی دو سال خواهد بود و دانش آموز با رعایت شرایط سنی می‌تواند برای سومین سال در همان پایه ثبت‌نام کند.

تبصره. دانش‌آموزان معلول جسمی که در مراکز آموزشی خاص به تحصیل اشتغال دارند مجاز خواهند بود به مدت یکسال بیش‌تر از دانش‌آموزان عادی تکرار پایه کنند.

مادهء 41. دانش‌آموزی که به دلایل موجه قبل از شروع سال یا نیمسال تحصیلی موفق به ثبت‌نام نشده است می‌تواند صرفاً با اخذ مجوز از کمیسیون خاص اداره‌ی آموزش و پرورش محل، ثبت‌نام کرده و ادامه تحصیل دهد. در این گونه موارد در ستون ملاحظات دفتر آمار به شماره‌ی نامه و رأی کمیسیون خاص استناد می‌شود.

تبصره. دانش‌آموزی که پس از ارزشیابی مدارک تحصیل خارجی از طریق اداره‌ی کل آموزش و پرورش مدارس خارج از کشور جهت ثبت‌نام معرفی می‌شود نیاز به اخذ موافقت از کمیسیون خاص اداره‌ی آموزش و پرورش ندارد و ثبت‌نام وی در هر زمان از سال تحصیلی بلامانع خواهد بود.

مادهء 42. ثبت‌نام از دانش‌آموزان اتباع خارجی مقیم ایران بر اساس مدارک هویتی و اقامتی معتبر صورت می‌پذیرد. افراد خارجی مقیم ایران، رانده‌شدگان و پناهندگان از کشورهای خارجی باید دارای اجازه‌ی اقامت مورد تأیید وزارت کشور باشند.

مادهء 43. پایه‌ی تحصیلی دانش‌آموزی که به عللی مانند عدم دسترسی به مدرسه، بیماری و یا اقامت در خارج از کشور نتوانسته به موقع وارد مدرسه شود یا مدارک تحصیلی وی در اثر حوادثی از قبیل سیل، زلزله و آتش‌سوزی از بین رفته و یا وقفه‌ای در ادامه‌ی تحصیل او ایجاد شده است و همچنین پایه‌ی تحصیلی دانش‌آموزی که مدارک قابل قبولی جهت ارزشیابی ندارد، در دوره‌ی ابتدایی با رعایت حداقل سن متعارف ثبت‌نام و بررسی‌های انجام شده از سوی شورای معلمان توسط شورای مدرسه تعیین می‌شود و در ستون ملاحظات دفتر آمار به رأی شورای مدرسه استناد می‌شود. در دوره‌های راهنمایی و متوسطه متقاضی ادامه‌ی تحصیل با توجه به حداقل سن متعارف و توانایی خود می‌تواند با معرفی اداره‌ی آموزش و پرورش محل در امتحان ورودی پایه‌ی مورد نظر شرکت نموده و در صورت احراز شرایط قبولی در پایه‌ی بالاتر ادامه تحصیل دهد (سن متعارف در دوره‌ی ابتدایی برای پایه‌های اول تا پنجم به ترتیب 6 و 7 و 8 و 9 و 10 سال تمام و برای پایه‌های اول تا سوم راهنمایی 11 و 12 و 13 سال تمام و برای پایه‌های اول تا سوم متوسطه 14 و 15 و 16 سال تمام می‌باشد).

مادهء 44. انتقال دانش‌آموزان در جریان سال تحصیلی از یک مدرسه به مدرسه دیگر در همان منطقه در صورت موافقت مدیر مدرسه مقصد با رعایت سایر مقررات و از یک منطقه و ناحیه به سایر مناطق و نواحی آموزش و پرورش در صورت موافقت اداره‌ی آموزش و پرورش مقصد تا یک ماه قبل از شروع امتحانات پایانی بلامانع خواهد بود.

تبصرهء 1. منظور از امتحانات پایانی موضوع این ماده، در نظام سالی امتحانات آخر سال و در نظام نیمسالی – واحدی امتحانات پایان نیم سال است.

تبصرهء 2. پرونده‌ی تحصیلی و نمره‌های امتحانی این‌گونه دانش‌آموزان باید حداکثر تا یک ماه پس از انتقال دانش‌آموز به مدرسه‌ی جدید ارسال شود.

تبصرهء 3. انتقال دانش‌آموزان و داوطلبان آزاد سال آخر متوسطه پس از امتحانات نهایی خردادماه از یک منطقه به منطقه‌ی دیگر مشروط بر داشتن عذر موجه با موافقت کمیسیون خاص اداره‌ی آموزش و پرورش مبدأ بلامانع می‌باشد.

مادهء 45. انتقال دانش‌آموزان بزرگسال به مدارس روزانه منوط به گذراندن کلیه‌ی دروس یک پایه‌ی تحصیلی و داشتن شرایط سنی و سایر ضوابط ثبت‌نام مدارس روزانه است. انتقال دانش‌آموزان مدارس روزانه به مدارس بزرگسال تا یک ماه قبل از برگزاری امتحانات پایانی بزرگسالان بلامانع است.

تبصره. دانش‌آموزان دوره‌ی متوسطه که به علت از دست دادن شرایط تحصیل مدرسه روزانه به مدارس بزرگسالان منتقل می‌شوند، اجازه‌ی بازگشت به مدارس روزانه را نخواهند داشت.

مادهء 46. شرایط سنی ثبت‌نام در مدارس بزرگسالان (شبانه) و متفرقه به شرح زیر خواهد بود.

1. حداقل سن تحصیل در مدارس بزرگسالان در دوره‌های راهنمایی تحصیلی و متوسطه به ترتیب 14 و 16 سال تمام خواهد بود.

تبصرهء 1. در شرایط خاص با مجوز کمیسیون خاص اداره‌ی آموزش و پرورش محل به صورت موردی می‌توان از دانش‌آموزی که حداقل شرط سنی را ندارد، در مدرسه‌ی بزرگسالان ثبت‌نام نمود.

تبصرهء 2. دانش‌آموزی که شرایط تحصیل در مدرسه‌ی روزانه را از دست می‌دهد و دانش‌آموز مردود متوسطه با هر سنی می‌تواند در مدرسه‌ی بزرگسالان ثبت‌نام کند.

2. برگزاری امتحان متفرقه در دوره‌ی ابتدایی به استنثای پایه‌ی پنجم در داخل کشور مجاز نیست. حداقل سن برای ثبت‌نام در امتحانات متفرقه پایه‌ی پنجم ابتدایی 10 سال تمام است و برای شرکت در امتحانات مذکور نیازی به ارائه‌ی مدرک قبولی سنوات قبل نخواهد بود. در سایر پایه‌ها شرط سنی وجود ندارد ولی ارائه‌ی کارنامه‌ی قبولی پایه‌ی قبل ضروری است.

3. حداقل سن برای ثبت‌نام در امتحانات متفرقه‌ی دوره‌ی راهنمایی تحصیلی (جامع) 18 سال تمام در اول مهرماه است و دارندگان کارنامه‌ی قبولی پایه‌ی پنجم ابتدایی می‌توانند بدون ارائه‌ی مدرک قبولی پایه‌های اول و دوم راهنمایی در امتحان نهایی دوره‌ی راهنمایی تحصیلی به صورت داوطلب آزاد شرکت کنند.

تبصرهء 1. ثبت‌نام و شرکت داوطلبان پسر مشمول نظام وظیفه در امتحانات متفرقه بلامانع است لیکن برای آنان معافیت تحصیلی صادر نخواهد شد.

تبصرهء 2. شرکت در امتحانات متفرقه از نظر مقررات نظام وظیفه ترک تحصیل تلقی می‌شود.

مادهء 47. مدیر مدرسه موظف است حداکثر تا یک ماه پس از شروع سال تحصیلی، پرونده‌ی تحصیلی کلیه‌ی دانش‌آموزان را بررسی نماید و چنانچه از دانش‌آموزی بر خلاف مقررات ثبت‌نام شده باشد، نسبت به هدایت او به پایه استحقاقی اقدام کند.

تبصره. اگر بعد از گذشت یک ماه از شروع سال تحصیلی مشخص شود دانش‌آموزی در همان سال یا سال‌های تحصیلی قبل بر خلاف مقررات ثبت‌نام شده است، مدیر مدرسه باید موضوع را به اداره‌ی آموزش و پرورش گزارش نماید. در این‌گونه موارد اداره‌ی آموزش و پرورش موظف است در اسرع وقت نسبت به تعیین سرنوشت تحصیلی دانش‌آموز و پی‌گیری موضوع از طریق مراجع ذی‌ربط اقدام کند.